Սփյուռքը «վիրավոր» է ՀՀ իշխանությունների վարած քաղաքականությունից

Օգոստոսի 8-ին Հայաստան ժամանած Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցության կենտրոնական վարչության ատենապետ Սեդրակ Աճեմյանը հանդիպել էր վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին: Հանդիպման ընթացքում, ինչպես կառավարության տարածած հաղորդագրության մեջ է ասվում, կողմերը քննարկել են Հայաստանի տնտեսական զարգացմանը, գործարար միջավայրի բարելավմանն առնչվող հարցեր ու Հայաստանի տնտեսության մեջ Սփյուռքի առավել լայն ներգրավման հնարավորությունները, ինչպես նաեւ ՍԴՀԿ-ի հետ երկխոսության ու համագործակցության հնարավոր ուղիները:

Անդրադարձ էր կատարվել նաեւ Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչմանն ու Արցախի հիմնահարցի արդարացի կարգավորմանը: ՍԴՀԿ ԿՎ ատենապետի հանդիպումը իշխանության ներկայացուցչի հետ տարաբնույթ մեկնաբանությունների տեղիք տվեց քաղաքական շրջանակներում, որոնց վերաբերյալ փորձեցինք մեկնաբանություն ստանալ պրն Աճեմյանից:


- Պրն Աճեմյան, ի՞նչ նպատակ ուներ Ձեր հանդիպումը Տիգրան Սարգսյանի հետ, Դուք նախորդ տարի էլ էիք Հայաստան ժամանել, սակայն կառավարության ղեկավարի հետ որեւէ հանդիպում տեղի չունեցավ: Այս տարին առանձնահատո՞ւկ է ինչ-որ բանով:

- Նախ ասեմ, որ այդ հանդիպումը պրոտոկոլային հանդիպում էր: Առաջիկայում` սեպտեմբերի 26-ին, պետք է տեղի ունենա ՍԴՀԿ-ի հերթական համագումարը, որը որոշել ենք հրավիրել մայր հայրենիքում: Մեր վերջին համագումարը հայրենիքում եղել է 1995թ.-ին` Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք: Որպես հայ առաջին ավանդական կուսակցություն` ՍԴՀԿ-ի համագումարը մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում հասարակության շրջանում եւ հատկանշական է, որ բոլորը, անկախ քաղաքական պատկանելությունից, պետք է հրավիրվեն այդ համագումարին: Ուստի` մեր հանդիպման նպատակն այն էր, որ վարչապետին եւս հրավիրենք համագումարի բացմանը, որ գա ու իր սրտի խոսքն ասի: Եթե նա ընդունի հրավերը, շատ լավ, եթե ոչ` իր գործն է:

- Պրն Աճեմյան, բոլոր դեպքերում, Ձեր հանդիպումը վարչապետի հետ շատերին տարօրինակ թվաց եւ ահա թե ինչու` ՍԴՀԿ հայաստանյան կառույցը ընդդիմության` Հայ Ազգային Կոնգրեսի անդամ կուսակցություն է, սակայն նույն այդ կուսակցության կենտրոնական վարչության ատենապետը հարաբերվում է իշխանության հետ: Նման դիտարկմանն ինչպե՞ս կարձագանքեք: Արդյո՞ք այդ այցելությամբ ինչ-որ բան է փոխվել ՍԴՀԿ-ի քաղաքական կողմնորոշման մեջ:

- Միանշանակ ոչ: Նման երեւույթ չկա, նախեւառաջ մենք` որեւէ երկրի վարիչ մարմինները, այս պարագայում էլ Հայաստանում գտնվող վարիչ մարմինը, իր տեղական քաղաքականության մեջ անկախ է: Անշուշտ կուսակցությունն ունի իր համագումարներով կայացրած որոշումների ուղեգիծը, եւ այդ ուղեգծին բոլորը պետք է ենթարկվեն: Բայց այս պարագայում ես ոչ մի քաղաքական կուրսի փոփոխություն կամ տարբերություն չեմ նշմարել մեր կուսակցության քաղաքական գծի մեջ, եւ իմ հանդիպումն էլ վարչապետի հետ` բնավ չի կարող նման բան ենթադրել:

- Իսկ վարչապետին` Ձեր համագումարին հրավիրելը կարելի՞ է դիտել որպես իշխանություն-ընդդիմություն մերձեցմանը միտված քայլ, հատկապես, որ վարչապետը նման փորձ արդեն իսկ ունի. մեկ տարի առաջ հրավիրված էր «Ժառանգություն» կուսակցության համագումարին, եւ ինչպես ինքն ասաց` եկել էր կամրջելու իշխանությանն ու ընդդիմությանը:

- Եթե նման երեւույթ ստեղծվի, Հնչակյան կուսակցությունը բավարարված կզգա իրեն: Որովհետեւ այդ մերձեցումը, կարծում եմ, որ շահավետ կլինի մեր երկրի, պետականության համար, եւ մի քիչ էլ ժողովրդին ուշադրություն դարձնելու քաղաքականության հիմքը կդրվի այդպիսով: Սակայն դա երկուստեք` իշխանության եւ Կոնգրեսի որոշելու խնդիր է: Մենք` որպես կուսակցություն, գործակից ենք Կոնգրեսին` ի դեմս Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի: Ասեմ նաեւ, որ մենք արտասահմանյան մեր կառույցներով Կոնգրեսի մասին չէ, որ այսօր խոսում ենք, այլ` Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի, որովհետեւ նրա հետ մեր կապը նոր չէ, ու պետք է պահպանենք այնքան ժամանակ, քանի դեռ մենք լուրջ քաղաքական գործակցություն ունենք: Բայց ասեմ, որ մենք որեւէ խնդիր չունենք հանդիպել այս կամ այն գործչի հետ, եթե այդ հանդիպումը ի նպաստ մեր երկրի շահի ու պետականության է:

- Իսկ վարչապետն ինչպե՞ս արձագանքեց ձեր դիտողությանը` կապված Սփյուռք-Հայաստան միասնական քաղաքականության բացակայության հետ, հատկապես, որ հանդիպման ժամանակ քննարկել եք հայրենիք-սփյուռք համագործակցության հարցը:

- Շատ, այսպես ասած` վերնագրեր բացվեցին խոսակցության ժամանակ, բայց մենք լուրջ փոխադարձ հարաբերության մեջ համաձայնության չեկանք: Մասնավորապես շոշափեցինք Ցեղասպանության հարցը, եւ դա միակ խնդիրն է, որով զինված է ամբողջ Սփյուռքը: Այս օրերին սփյուռքահայությունը վիրավոր է Հայաստանի կողմից վարվող ոչ միասնական քաղաքականության պատճառով: Չէ՞ որ մենք անընդհատ հայրենի իշխանավորների շուրթերից լսում ենք միասնաբար գործելու, մեկ ազգ, մեկ տուն լինելու, մեր երկրի արտաքին խնդիրներին միասնաբար լուծում տալու մասին խոսքեր, բայց, դժբախտաբար, իրականությունն այլ բան է փաստում: Մասնավորապես` վերջին շրջանում տեղի ունեցած զարգացումները` հայ-թուրքական հարաբերությունների հետ կապված, խորը նիհիլիզմ են առաջացրել Սփյուռքում: Ներկայիս Սփյուռքը համակված է Ցեղասպանության խնդրի լուծմամբ եւ այդ ուղղությամբ ունի հստակ մշակված ռազմավարություն: Մինչդեռ Հայաստանի նախագահը այդ ռազմավարության կոնցեպցիային դեմ գնացող խնդիր բարձրացրեց` կապված Ցեղասպանության հարցն ուսումնասիրող պատմաբանների հանձնաժողով ստեղծելու հետ, եւ այն հայտարարությունը, որը ստորագրվեց Ցեղասպանության տարելիցի նախօրեին: Այսօր արար աշխարհը զարմացած է դրանից, եւ Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած պետությունների առաջ մենք տկար դուրս եկանք: Մենք պետք է կամաց-կամաց դուրս գանք այդ տկարությունից, իսկ դրա համար հայտարարությունները, որոնք այդ կապակցությամբ արվում են, պետք է ազգովի արվեն եւ ոչ թե անհատական մակարդակի: Պետք է համազգային մարմնով նստենք եւ որոշումներ կայացնենք, եւ ոչ թե միայն ՍԴՀԿ-ն կամ Դաշնակցությունը, կամ մեկ այլ կուսակցություն, որովհետեւ Ցեղասպանության հարցը լոկ նեղ կուսակցական, նեղ քաղաքական հարց չէ, այլ` ազգային: Մենք փորձեցինք ահա սա բացատրել պարոն վարչապետին, եւ մեր առաջ քաշած շեշտադրումներից շատերին նա հավանություն տվեց: Հատուկ ուզում եմ ընդգծել նաեւ, որ եթե Ցեղասպանության հարցը օրակարգից դուրս գա, ապա Սփյուռքը կարող է փլվել, մինչեւ որ նոր իրավիճակներ, երեւույթներ ստեղծվեն, որպեսզի կարողանանք հայությանը հայ պահենք արտասահմանյան հողի վրա:

- Պրն Աճեմյան, ժամանակ առաջ հայ ավանդական կուսակցություններից մեկը` ՀՌԱԿ-ը պառակտվեց, ինչում, ըստ շրջանառվող լուրերի, մեծ է ՀՀ վարչապետի ներդրումը: Ի՞նչ եք կարծում` ձեր կուսակցության նկատմամբ վարչապետի կողմից ցուցաբերված հետաքրքրությունը հնարավո՞ր է նման հեռահար նպատակներ ունի: Այլ կերպ ասած` ՍԴՀԿ-ն իմունիտետ ունի՞ դիմակայել հնարավոր պառակտումներին:

- Մենք ցավում ենք, որ պառակտում է տեղի ունեցել այն կուսակցության մեջ, որին մենք համարում ենք քույր կազմակերպություն: Բայց ես ձեռնպահ կմնամ այդ պառակտումը վարչապետին վերագրելու հարցում, դա կոռեկտ չի լինի իմ կողմից: Ցավոք, պառակտումն արդեն կայացած փաստ է, եւ ՀՌԱԿ կենտրոնական վարչությունը ամեն ինչ անում է` միավորելու կուսակցությունը: Եթե ՍԴՀԿ-ն կարող է այդ հարցում օգտակար լինել, ապա մենք կստանձնեք այդ առաքելությունը:

- Ձեր խոսքերից հետեւո՞ւմ է, որ ՍԴՀԿ-ն ամուր կառույց է եւ այն հնարավոր չի լինի պառակտել, տրոհել, եթե նույնիսկ նման ցանկություն ունենա Հայաստանի որեւէ բարձրաստիճան պաշտոնյա:

- Մենք, իսկապես, գնալով ամրանում եւ կուռ ենք դառնում, եւ մեզ տրոհելը հեշտ չի լինի` անգամ մեծ ցանկության պարագայում: Տա Աստված, իհարկե:

Զրուցեց` Հեղինե Մանուկյանը
http://www.zhamanak.com/article/12555/