ԼԺԵ-ԸՆԴԴԻՄՈՒԹՅԱՆ ՍՏԵՂԾՄԱՆ ՆՈՐ ՓՈՐՁ

Իշխանական շրջանակներում հերթական անգամ համառորեն փորձում են ընդդիմադիր նոր բեւեռ ձեւավորել։ Այս անգամ փորձարկումն առաջին փուլով արվում է ավանդական կուսակցությունների` ՀՅԴ-ի, ՍԴՀԿ-ի եւ ՀՌԱԿ-ի վրա։

Ինչպես փոխանցում են իրազեկ աղբյուրները, Դաշնակցությունն արդեն մի քանի անգամ պատվիրակություն է գործուղել ՍԴՀԿ` վերջինիս հայաստանյան ղեկավար կազմին համոզելու` միանալ նոր բեւեռին։ Տեսնելով, որ ՍԴՀԿ հայաստանյան կառույցի ատենապետ Լյուդմիլա Սարգսյանին հնարավոր չէ «վերբովկա» անել, կապը հաստատվել է ՍԴՀԿ կենտրոնական վարչության ատենապետ Սեդրակ Աճեմյանի հետ։ Երեկ արդեն պաշտոնական հաղորդագրություն տարածվեց այն մասին, որ ՀՅԴ Բյուրոյի «Քրիստափոր Միքայելյան» կենտրոնում տեղի է ունեցել ՍԴՀԿ, ՌԱԿ եւ ՀՅԴ ներկայացուցիչների հանդիպումը։ Ըստ սույն հաղորդագրության, հանդիպմանը մասնակցել են Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցության կենտրոնական վարչության ատենապետ Սեդրակ Աճեմյանը, Ռամկավար ազատական կուսակցության կենտրոնական վարչության ատենապետ Մայք Խարապյանը եւ Հայ հեղափոխական դաշնակցության Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանը։ Նշվում է, որ հանդիպման ընթացքում քննարկվել են Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունները եւ այլ հարցեր։ Թե ավելի կոնկրետ ինչ հունով է ընթացել խոսակցությունը, եւ ինչ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել հանդիպման ընթացքում, պաշտոնապես չի ասվում։ ՍԴՀԿ կենտրոնական վարչության ատենապետ Սեդրակ Աճեմյանը երեկ հանդիպումից հետո արդեն մեկնել էր արտասահման։ Մեզ չհաջողվեց խոսել նաեւ ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի հետ։ Իսկ ՀՌԱԿ ատենապետ Հարություն Առաքելյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, թե ընթացիկ բաներ են քննարկվել, եւ հատուկ լրատվություն չկա։ «Կարեւորը, պայմանավորվել են, որ Ցեղասպանության հարցը եղել եւ մնում է ավանդական հարց, եւ ավանդական կուսակցությունները պետք է համատեղ աշխատեն»,- ասաց Առաքելյանը։ Երբ նրանից մեկնաբանություն խնդրեցինք նոր ֆորմատի կապակցությամբ, նա հայտարարեց, թե դա մամուլի ֆանտազիան է։ «Ընդդիմադիր բեւեռը ո՞րն է։ Նախագահը գնաց տեսավ բոլոր երկրներում այդ ակցիաները։ Այնպես որ, սա նեղայնացնել` Հայաստանի ընդդիմություն-իշխանություն, 3-րդ ուժ ձեւավորելու, անիմաստ եմ համարում»,- ասաց ՀՌԱԿ ատենապետը։ Այսինքն` բացառո՞ւմ եք ընդդիմադիր նոր բեւեռի ձեւավորումը 3 ավանդական կուսակցություններից` հարցին Առաքելյանը պատասխանեց. «Ոչ թե բացառում եմ` պետք չէ այդ հարցը իջեցնել այդ մակարդակի, այդ հարցը պայքար է պահանջում»։ Հիշեցնենք, որ ՀՌԱԿ ատենապետը նույն կերպ փորձում էր հերքել «Դաշինք»-ՀՌԱԿ-ԱՎ ընդդիմադիր բեւեռի ձեւավորման իշխանական պրոյեկտի գոյությունը, որը, հիշեցնենք, ոչ միայն հաստատվեց, այլեւ նույնիսկ հասցրեց տապալվել։ Իսկ թե այդ դեպքում ինչ էր նշանակում ավանդականների երեկվա հանդիպումը` ՍԴՀԿ հայաստանյան գրասենյակի ատենապետ Լյուդմիլա Սարգսյանն ասաց. «Կարծում եմ` սա հերթական սովորական հանդիպումն էր։ Իսկ մենք շարունակում ենք մեր անդամությունը Հայ ազգային կոնգրեսին, եւ որեւէ նպատակ չկա նոր ձեւաչափի հետ համագործակցելու, քանի որ նման որոշում մեր համագումարում չի քննարկվել»։ Լյուդմիլա Սարգսյանը հաստատեց մեր այն տեղեկությունները, որ ՀՅԴ-ից մի քանի անգամ կապվել են իր հետ եւ փորձել համաձայնեցնել իրենց հայտարարության տեքստը ՍԴՀԿ-ի հետ։ «Սակայն այդ տեքստը մեզ չէր գոհացնում, եւ նպատակահարմար չգտանք ստորագրել դրա տակ»,- ասաց Լյուդմիլա Սարգսյանը (խոսքը ՀՅԴ-ի եւ 11 կուսակցությունների` համատեղ ճակատով հանդես գալու հայտարարության մասին է)։ Մի խոսքով, ՍԴՀԿ հայաստանյան կառույցի ղեկավարությունը լուրջ խոչընդոտ է հանդիսանում նոր բեւեռի ձեւավորման իշխանական պրոյեկտի իրագործման համար, ու հիմա այդ խոչընդոտը հարթելու կարծես թե միակ ձեւը այստեղի ատենապետին համագումարով փոխելն է։ Իսկ համագումար, ըստ կուսակցության կանոնադրության, կարող է հրավիրվել մոտ 1-1.5 ամսից։ Ու մինչ սույն բեւեռի ձեւավորման քննարկումներն ակտիվորեն ընթանում են, մամուլում օրերս տեղեկություններ հայտնվեցին, որ «Ժառանգություն» կուսակցությունից հեռացված ԱԺ պատգամավոր Վարդան Խաչատրյանը իշխանությունների կողմից հատուկ գործուղվել է ՍԴՀԿ` այդ կառույցը պառակտելու եւ նոր բեւեռի ձեւավորմանը օգնելու համար։ Երեկ, երբ այս կապակցությամբ մեկնաբանություն խնդրեցինք Վարդան Խաչատրյանից, նա ասաց. «Ամեն մարդ ինչ-որ մի աբսուրդ բան գրում է, հիմա ես աբսուրդ բաներին պատասխանե՞մ»։ Այսինքն` հերքո՞ւմ եք լուրերը` հարցին պատգամավորը պատասխանեց. «Հերքումը ո՞րն է, հիմա եթե դուք որեւէ տեղ կարդաք, որ ես գնացել եմ Ալֆա Կատավրայից խառը կանաչի բերեմ երկիր, կհավատա՞ք։ Այդ աբսուրդ բաները որ գրում են, հաշվարկն այն է, որ պետք է ռեակցիա տաս, ինչ-որ լյապսուսներ թույլ տաս, որ իրենք էլ դա շահարկեն։ Հիմա իշխանությունների դեմ պայքարողին իշխանությունները գործուղել են, հա՞»։ Իսկ արդյո՞ք օրերս ՍԴՀԿ-ին անդամագրված Վարդան Խաչատրյանը հնարավոր համարում է ավանդական վերոնշյալ 3 կուսակցություններից նոր ընդդիմադիր բեւեռի ձեւավորում. «Քաղաքական դաշտ է, ոչ մի բան չի բացառվում, բայց որքանո՞վ է դա հավանական։ Շատ դժվար է ասել, թե ինչքանով է դա հավանական։ Պատմականորեն երբեք այդպիսի միասնություն չի եղել»,- ասաց Վարդան Խաչատրյանը։ Ամեն դեպքում, ինչպես շարունակում են պնդել իշխանական խիստ հավաստի մեր աղբյուրները, ավանդական կուսակցությունների կենտրոնական կառույցների ղեկավարների հետ արդեն պայմանավորվածություն է ձեռք բերված սույն բեւեռը Հայաստանում ձեւավորելու համար։ Ավելին, մեր աղբյուրները տեղեկացնում են նաեւ, որ ծրագիրը գլուխ բերելու դեպքում արդեն հստակ խոստացված է, թե որ ղեկավարին դրա դիմաց ինչ է տրվելու Հայաստանում։
http://www.armtimes.com/3057

Սոցիալ-դեմոկրատիա՞, թե՞ լիբերալիզմ

Ես չգիտեմ, թե ինչ ասել է պետության շահեր։ Ես գիտեմ, թե որոնք են քաղաքացու եւ նրա ընտանիքի շահերը։ Մարգարեթ Թետչեր

Ի սկզբանե պետք է փաստել, որ Հայաստանի «քաղաքական» համակարգի առանձնահատկություններից մեկն էլ այն է, որ հասարակության մի ստվար, ես կասեի` գերակշիռ հատվածն ուղղակի տեղյակ չէ պետական կառավարման համակարգի հիմնասյուն հանդիսացող գաղափարախոսություններից, եւ իր քաղաքական կողմնորոշումների մեջ որոշիչ է հանդիսանում անհատը` անկախ այն հանգամանքից` լիբերալ է նա, ազգայնական, թե սոցիալ-դեմոկրատ։ Իհարկե, պետք է ընդունել, որ այս երեւույթն ունի իր օբյեկտիվ պատճառները, սակայն մի բան հստակ է. առանց գաղափարախոսության կառավարումը հանգեցնում է քաոսի, ինչքան էլ որ անհատը ունի լավ եւ բարի նպատակներ։ Նրա նպատակներն այդպես էլ մնում են անկատար ցանկություն, որովհետեւ քաղաքական գաղափարախոսությունն է, որ տալիս է ցանկությունների կատարման հստակ ուղեգիծը։

1988-1991-ի համազգային շարժումն ու դրան հետեւած այդքան բաղձալի անկախությունը բերեցին մի այնպիսի իրավիճակի, երբ հայոց նորանկախ պետությունն անցում կատարեց խորհրդային սոցիալիստական, բայց նաեւ տոտալիտար համակարգից դեպի կառավարման լիբերալ ձեւ։ Ինչո՞ւ եմ հատուկ նշում սոցիալիստական, բայց տոտալիտար, որովհետեւ մեզնից շատերի մոտ կա մի այնպիսի մտայնություն, որ սոցիալիզմը, իսկ ավելի ճիշտ` սոցիալ-դեմոկրատիան ոչ մի տարբերություն չունի 70 տարվա կոմունիստական տոտալիտար համակարգից։ Այս խնդիրն էլ առաջանում է նրանից, որ 17-ամյա մեր պետականության օրոք այդպես էլ հասարակությունը չտեսավ կայացած «ձախ» գաղափարախոսության կրող քաղաքական ուժի, որն իր մոտեցումներն ու, հիրավի, չքնաղագույն գաղափարախոսությունը կարողանար ըստ արժանվույն մատուցել նրան։ Սոցիալ-դեմոկրատիան սխալ ընկալողները, իսկ ավելի ճիշտ` այն ուղղակի չհասկացողները առաջ են քաշում մի փաստ, թե իբր սոցիալ-դեմոկրատիան դեմ է շուկայական հարաբերություններին, թե այն, ի վերջո, բերում է կառավարման տոտալիտար համակարգի։ Այս հոդվածը խնդիր չունի հասարակությանը բացատրելու, թե որն է իրական սոցիալ-դեմոկրատիան, քանզի դրա համար անգամ հատորները կարող էին չբավականացնել, այլ ընդամենը ուզում է արձանագրել, թե ինչ ունենք մենք այսօր 17 տարիների լիբերալ կառավարման արդյունքում։ Ավելին, վերջին 10 տարիները պետք է անվանել կորսված հնարավորությունների ժամանակաշրջան։ Կորսված, որովհետեւ ապաշնորհ եւ բիզնեսմեն իշխանություններն ուղղակի արհամարհեցին բազմաթիվ հրաշալի եւ արդյունավետ նախագծեր` մի դեպքում չհասկանալով դրանցից, մեկ այլ դեպքում էլ սեփական գրպանի շահերից անտեսելով դրանք։ Քավ լիցի, ես խնդիր չունեմ Ձեզ համոզելու, թե լիբերալիզմը հակազգային կամ հակապետական գաղափարախոսություն է, ուղղակի, իսկապես, տխուր պատկեր է ստացվում լիբերալների միահեծան կառավարման արդյունքում։

Մեր գաղափարախոսության հիմքում ընկած է մարդը` իր թերություններով եւ առավելություններով, անկատար կատարելությամբ։ Ի տարբերություն շատ այլ գաղափարախոսությունների, մեր դավանանքի հիմքում ընկած չէ փողը, մենք չենք ընդունում այն որպես գերակա արժեք, մեզ համար փողը միջոց է` նպատակին հասնելու համար։ Իսկ նպատակը հզոր, սոցիալական արդարություն ունեցող եւ մարդու իրավունքների պաշտպան ու ժողովրդավարության կղզի Հայաստանն է, որտեղ յուրաքանչյուր մարդ հպարտ կլինի` մեր հայրենիքի քաղաքացի լինելու համար։

Եթե անցնենք ավելի առարկայական եւ փաստացի խնդիրներին, կարող ենք արձանագրել հետեւյալը` ոլորտ առ ոլորտ.

1. Քաղաքացու սոցիալական պաշտպանվածության եւ սոցիալական արդարության հաստատման մեխանիզմներն ըստ մեզ` հնչակյանների

Խորհրդային թեկուզ եւ տոտալիտար, բայց սեփական քաղաքացու սոցիալական պաշտպանվածությունն ապահովող համակարգից հետո նորանկախ Հայաստանի իրար հաջորդող կառավարություններն ու կառավարող կուսակցությունները մի դեպքում օբյեկտիվորեն չկարողացան, մյուս դեպքում էլ չցանկացան կամ ապաշնորհ գտնվեցին` պահելու վերոնշյալ սոցիալական պաշտպանվածության տարրերը։ Ստեղծված համակարգը կարողանում է գերազանցապես անել ընդամենը մեկ բան. հրաշալի պայմաններ է ստեղծում արտոնյալ օլիգարխների համար` ավելի հարստանալու, դե իսկ աղքատների, կամ ավելի ճիշտ` աշխատավորական զանգվածների համար` ավելի եւ ավելի հարստահարվելու ու աղքատանալու։ Հեռուստատեսությամբ օրը երկու անգամ գովազդվող գործարաններում եւ այլ ընկերություններում ուղղակիորեն ոտնահարված են աշխատավորների իրավունքները։ Արհամարհելով աշխատանքային օրենսգիրքը` գործատուների մեծ մասը ստիպում է իր ենթակային աշխատել 8 ժամից ավելի։ Շատ ժամանակ աշխատողները չունեն անգամ օրինական գրանցում, աշխատանքային գրքույկ, իսկ բոլոր այս խնդիրների բարձրաձայնման պարագայում ուղղակիորեն դուրս են շպրտվում իրենց աշխատատեղերից` առանց պատշաճ բացատրություն ստանալու։ Իշխանությունները, այս ամենի վրա աչք փակելով, խամաճիկացրել են աշխատավորի վերջին հույսն ու պաշտպանը` արհմիությունները։ Սրանք, ավանդաբար, ադմինիստրացիայի ընդդիմախոսը լինելու փոխարեն սերտաճել են ադմինիստրացիաներին եւ զբաղված են միայն իրենց համար փափուկ կյանք ապահովելով։ Այս ամենի հետ միասին, բազմաթիվ ոլորտներում հաստատվել է մենաշնորհ հատուկ «կայսեր մերձավորների» համար։ Անհրաժեշտ է օրենքի ուժով վերջ տալ այս համատարած ամենաթողությանը եւ ստեղծել նախադեպեր, երբ աշխատավորը կամ աշխատանքային կոլեկտիվը դատի կտա գործատուին` իրենց իրավունքները կոպտորեն խախտելու համար։ Անհրաժեշտ է ստեղծել հստակ մեխանիզմներ, որոնց շնորհիվ աշխատավորներն իրավունք կունենան ստանալ արտոնություններ երկարամյա աշխատանքի համար։ Երբ մեր իշխանությունները խոսում են եվրոպական կենսամակարդակից, դրանով թերեւս հասկանում են եվրոպական գները։ Այլապես ինչպե՞ս կարելի է հասկանալ այն աստղաբաշխական գումարները, որոնք այսօր առկա են, ասենք, անշարժ գույքի շուկայում։ Եվրոպական եւ ամերիկյան լավագույն քաղաքներում անգամ, որտեղ ժողովրդի սոցիալական պաշտպանվածությունն ամենաբարձր մակարդակի վրա է, չկան այնպիսի հիմար եւ արհեստածին գներ, ինչպիսիք Երեւանում են։ Կատարենք մի պարզ եւ անմեղ հաշվարկ։ Եթե ընդունենք, որ մեր երկրում միջին աշխատավարձը 100 հազար դրամ է կամ 340 դոլար, իսկ ամենավատ բնակարանն արժե մոտ 80 հազար դոլար կամ 24 միլիոն դրամ, ապա քաղաքացուն անհրաժեշտ է, ոչինչ չուտելու, չհագնվելու, չհանգստանալու դեպքում անգամ, աշխատել 240 ամիս կամ 20 տարի։ Նման հնարավորություն Հայաստանում ունեն միայն եւ միայն օլիգարխները, այն էլ` սովորական ժողովրդին հարստահարելու, կողոպտելու եւ խաբելու միջոցով։ Սա հանցագործություն է սեփական ժողովրդի նկատմամբ, իսկ օր օրի, ժողովրդի վտարման հաշվին ավելացող էլիտար նորակառույցները միայն եւ միայն բերում են մեր առաջադեմ հասարակության անեծքն ու պարսավանքը։ Այդ էլիտար անճոռնիություններն այն մեծ վիհի անխոս վկան են, որն առաջացել է շարքային քաղաքացիների եւ մի քանի «էլիտար» թալանչիների միջեւ։

2. Կրթական համակարգի բացթողումներն ու այն առողջացնելու դեղատոմսը

Սոցիալական արդարության կարեւորագույն բաղկացուցիչներից է կրթական համակարգը։ Խորհրդային հզոր կրթական համակարգից հետո մեր` մեկը մյուսին հաջորդած կրթության նախարարների մեծ մասը ոչինչ չարեց` բացի սեփական խնդիրները լուծելուց։ Այսպես, վերջնականապես քայքայվեց դպրոց-բուհ կապը` առաջացնելով կրկնուսույցների ոչ լեգալ ինստիտուտը։ Ուսուցիչների եւ դասախոսների աշխատավարձերը հասցրեցին ծիծաղելի աստիճանի` այս կերպ խրախուսելով նաեւ կոռուպցիայի մուտքը կրթական համակարգ։ Մինչեւ այսօր ինձ ոչ ոք չի կարող համոզել, որ նախարարության կոռումպացված չինովնիկները կամ կաշառակեր դատավորներն ու ամենաթող ոստիկաններն իրավունք ունեն ավելի շատ աշխատավարձ ստանալ, քան սերունդ կրթողը։ Անգամ եթե փորձում ես բաղդատել այս մասնագիտությունները, նորից եւ նորից հասկանում ես, որ դպրոցն ու բուհն է, որ կերտում են աշակերտին եւ ուսանողին ու հանձնում Մեծ Կյանք։ Որքան վատ է այդ կրթությունը, որքան նյութականացված եւ կոռումպացված, այնքան մեծանում են այն ռիսկերը, որ ապագայում աշակերտներն ու ուսանողները կարող են դառնալ հանցագործ եւ կաշառակեր չինովնիկ։ Այսօր մեր բարձրագույն ուսումնական հաստատությունները կրթության տաճարից վերածվել են առեւտրական ձեռնարկությունների։ Սկսած ընդունելության քննություններից մինչեւ ասպիրանտուրա` կոռուպցիայի մակարդակը չափից ավելի բարձր է։ Կրթական համակարգում բացակայում են այնպիսի կարգավորող ինստիտուտներ, որոնք եւ կորոշեն, թե որքան մասնագետի կարիք ունի Հայաստանը այս կամ այն բնագավառում։ Աստղաբաշխական գումարների հասնող վարձավճարներով եւ ծիծաղ առաջացնող թոշակներով բուհը միայն մեկ խնդիր ունի` ապահովել ինքնաֆինանսավորումը եւ էլ ավելի հարստացնել բուհական ադմինիստրացիային։ Սոցիալական արդարության մի քանի տարրեր հաստատելու համար ամրագրվել է, որ պետությունը տրամադրում է պետպատվերներ։ Սա նշանակում է, որ պետությունը հաշվարկում է, թե քանի ոլորտային մասնագետի կարիք ունի նա այս տարի։ Ստացվում է, որ մեր պետությունը տարեկան ունի 3 կամ 4 իրավաբանի, 5 քաղաքագետի եւ 6 տնտեսագետի կարիք։ Պետության վիճակի ողորմելիությունն ապացուցող այս երեւույթն անգամ հասկանալի կլիներ այն դեպքում, եթե ավարտելուց հետո մի քանի ուսանողներ պայմանագիր կնքեին պետության հետ եւ իրենց գիտելիքներն ի սպաս դնեին մեր երկրի կառուցմանը։ Սակայն մի քանի տասնյակ հազար երիտասարդներ, որոնց մտավոր ունակությունների մասին կերազեին աշխարհի հզորները, Հայաստանում համալրում են անգործների շարքերը։ Անհրաժեշտ է օրենքի ուժով ստիպել խոշոր եւ միջին գործարարներին ամեն տարի աշխատանքի վերցնել նրանց գոնե մի մասին։ Հավատացնում եմ, որ պետությունը կարող է հարկերի կրճատման միջոցով ստեղծել մեխանիզմ, երբ ընկերությունն ինքը շահագրգիռ կլինի նման պայմանագրեր ստորագրելուն։ Եթե այս բարեշրջող կառավարությունը, որի հետ առանձնապես մեծ հույսեր չեն կապում, գնա նման քայլի, ապա նախարարների գրագիտության մակարդակի բարձրացման ջատագով վարչապետը կկարողանա արձանագրել, որ իր կառավարման օրոք արել է իրապես ազգօգուտ եւ շնորհակալ գործ։ Հակառակ պարագայում, ստացվում է, որ բուհերը ոչ թե մասնագետ պատրաստելու, այլ սեփական գոյությունը եւս մեկ օրով երկարաձգելու համար են։ Մի խնդրի մասին եւս. մենք կտրուկ դեմ ենք, որ կրթական համակարգը վերածվի խղճուկ եւ էժանագին բիզնեսի։ Պետք է անպայման թափանցիկ դարձնել, թե ինչ չափորոշիչներով են ստեղծվում 50-60 ուսանող ունեցող ինչ-որ անհասկանալի երեւույթներ, որոնք իրենց, իհարկե, բուհ են կոչում։ Միջազգայնագետ-տնտեսագետ, համաշխարհային տուրիզմի մասնագետ, ինժեներ-քաղաքագետ պատրաստող այս վաշխառուական ցանցը խնդիր ունի միայն եւ միայն սեփական գրպանն ավելի մեծացնել` մեր քաղաքացիների հաշվին։

Ի դեպ, վերադառնալով պետական բարձրագույն ուսումնական հաստատություններին` ուղղակի պարտադիր է ամբողջ երկրում կատարել մի համալիր հաշվառում` առկա մասնագիտությունների պահանջարկը հասկանալու համար։ Չափից ավելի կարեւոր է նաեւ վերականգնել արհեստագործական ուսումնարանները, որովհետեւ մեր երկիրը, բացի իրավաբաններից եւ տնտեսագետներից, որոնց թիվը, թերեւս, մի քանի 100 հազարի է հասնում, նաեւ ատաղձագործի, շինարարի, դարբնի եւ ոսկերիչի կարիք ունի։ Եթե մենք չենք գնում կրթության ոլորտի առողջացման այս ճանապարհով, ապա նորից, տարածաշրջանի գիտական կենտրոն դառնալու բարձրագոռգոռ եւ վերամբարձ բառերից վերածվում ենք ուղեղ եւ աշխատուժ արտահանող մի երկրի։

3. Առողջություն բոլորի համար

Պետական եւ միջազգային վիճակագրական ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մեր բնակչության առողջությունը բնութագրող ցուցանիշները անհանգստացնող միտումներ ունեն։ Մասնավորապես, նկատվում է մահացության եւ հիվանդացության ցուցանիշների աննախադեպ աճ։ Եթե այս ամենին էլ ավելացնում ենք այն ահագնացող թվերը, որոնք կապված են ծնելիության իջեցման եւ երիտասարդ բնակչության արտագաղթի հետ, ապա, համաձայնեք, պատկերը բավական հուսահատեցնող է։ Այստեղից հետեւություն, որ մեր հասարակությունը հիվանդ է, եւ այդ հիվանդությունից անմասն չէ առողջապահական համակարգը։ Սույն համակարգի ախտերից մեկը եւ, թերեւս, ամենագլխավորը, կոռուպցիոն դրսեւորումներն են։ Անգամ հայտարարվեց, որ այս խնդիրն ամենաշատը առկա է առողջապահության ոլորտում։ Վստահ եմ, որ առողջապահության համակարգում ներգրավված մասնագետներն անձնուրաց նվիրված են իրենց աշխատանքին, եւ այս ամենի խոսուն վկան է պատերազմական տարիներին, տնտեսական ճգնաժամի պայմաններում ոլորտի աշխատակիցների բարձր գիտակցությունն ու ազգանվեր գործունեությունը։ Այո, առողջապահության համակարգը կոռումպացված է, բայց ոչ այն պատճառով, որ մեր բուժաշխատողները փող շատ են սիրում, այլ այն պատճառով, որ պետությունը այս բնագավառում իրականացնում է ապաշնորհ քաղաքականություն եւ հետեւողականորեն առողջապահության համակարգը մղում դեպի կոռուպցիոն դաշտ։ Պետության կողմից մեր հանրությանն առաջարկվող պոպուլիստական եւ ակնահաճո լայնածավալ ծրագրերի դիմաց նույն պետությունը հաստատում է այնպիսի բյուջե, որի միջոցով հնարավոր է իրականացնել այդ ամպագոռգոռ ծրագրերի միայն 20 տոկոսը, որի հետեւանքով բնակչության լայն զանգվածների համար բուժօգնությունը դարձել է անմատչելի։ Նախեւառաջ հենց սրանով է պայմանավորված համակարգի ստվերայնությունը։ Այս կերպ ոտնահարվում է ոչ միայն քաղաքացու` բուժօգնություն ստանալու սահմանադրական իրավունքը, այլ նաեւ բուժաշխատողների իրավունքները։ Այստեղից հետեւություն` մեր առողջապահությունը, բազմաթիվ այլ ոլորտների հետ միասին, սահմանադրական չէ։

Այսպիսով, գործող իշխանությունների թեթեւ ձեռքով տնտեսությունը ախտահարված է մենաշնորհով եւ հովանավորչությամբ, պետությունը` կոռուպցիայով, հասարակությունը` կազմակերպված հանցագործությամբ։

Եւ վերջում, մի բան հստակ է, որ արհամարհելով քաղաքացու սոցիալական իրավունքները, բաժանելով ազգը էլիտար թալանչիների եւ լայն ընչազուրկ աշխատավորական զանգվածների` այս իշխանություններն օր առաջ արագացնում են այն սոցիալական պայթյունը, որին նրանք ավելի քան 10 տարի գնում են նպատակասլաց եւ հետեւողականորեն։

Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցության ատենապետ ԼՅՈՒԴՄԻԼԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ
http://www.armtimes.com/15219

ՍԴՀԿ-ն չի համակերպվի

Հայտարարություն

Սոցիալ - Դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցության ահազանգերը ուղղված հայ - թուրքական երկկողմ հարաբերությունների և արդեն իսկ ստորագրված արձանագրությունների վերաբերյալ, այդպես էլ մնաց գործող վարչախմբի համար անըմբռնելի և հետևանքների խայտառակ ընթացքը  անխուսափելի:

Ստորագրված արձանագրությունները իրենց բովանդակությամբ և կատարված փաստով խոսում են Հայաստանի իշխանությունների քաղաքական սնանկության, անհեռատեսության և դիվանագիտական խայտառակ պարտության մասին: Թուրքական' դարերով եկող դիվանագիտական հմուտ նենգությունը հերթական հաղթանակը գրանցեց Հայաստանի ապօրինի իշխանությունների, սակայն ոչ հայ ժողովրդի արդուն մտքի նկատմամբ:

1. Թուրքիան ստացավ այն, ինչ ուզում էր:
2. Հայաստանի իշխանությունները' այն, ինչին արժանի էին:
3. Հայ ժողովուրդն ու Հայաստանը, չստացավ ոչինչ, բացի ցեղասպանության ուրացումից:
4. Այս արձանագրությունների արդյունքում, ապագայում Արցախի հայությունը կմնա անպաշպան:
5. Թուրքիան հարավային Կովկասում կստանա գերակայող դիրք:

Մայր կուսակցությունն իր ստեղծման պահից ի վեր շուրջ 122 տարի պայքար է մղել հանուն ազգային շահերի, Արևմտյան և Արևելյան Հայաստանի երանելի միավորման, միջազգային ատյաններում համառ և հետևողական պայքար է տարել ցեղասպանության ճանաչման համար:

Սոցիալ -Դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցությունը հայտարարում է' երբեք չի համակերպվի այս արձանագրությունների խայտառակ, ապազգային բովանդակության հետ:

Հայ - թուրքական հարաբերությունների հաստատման նմանօրինակ բովանդակությունն ու ընթացքը համարում ենք դավաճանություն հայ ժողովրդի և Հայոց պետականության նկատմամբ:

 Սոցիալ-Դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցության վարչություն

Սերժ Սարգսյանը հեգնել է ամերիկահայերին

Հայ-թուրքական արձանագրությունների հետքերով համահայկական ճամփորդության ելած Սերժ Սարգսյանը Բեւերլի Հիլզի «Հիլթըն» հյուրանոցում ԱՄՆ հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ մոտ 3 ժամ տեւած հանդիպման ժամանակ ի պատասխան այն հարցի, թե ի՞նչ կասեք դրսում Ձեզ սպասող 10 հազար մարդկանց, հեգնել է. «Ես չէի կասկածում կազմակերպիչների կարողությունների վրա: Կարծում էի` 10 հազարից ավելի կլինեն»:

Ամերիկահայ համայնքի ղեկավարները, կուսակցությունների ներկայացուցիչներ եւ այլք, հիմնականում մտահոգություններ են արտահայտել արձանագրությունների վերաբերյալ եւ բավական ուշացած են համարել Ս.Սարգսյանի այցը: Ս.Սարգսյանը լսել է մտահոգությունները, արդեն իսկ վարժված լինելով հարցերին, պատասխաններ է տվել` ասելով, թե չի եկել որեւէ բան համոզելու, եկել է լսելու, միեւնույն ժամանակ անդրդվելի է մնացել: Այնպես որ, ներկա ամերիկահայերը այնքան էլ չեն հասկացել, թե ինչու է վեր կացել, եկել Հայաստանից:

Հայաստանի ներքին հարցերին 40 ներկաներից անդրադարձել է միայն Արեւմտյան ԱՄՆ-ի ՍԴՀԿ ատենապետ Համբիկ Սարաֆյանը: Տեսակետ հայտնելով, որ Հայաստանի արտաքին մարտահրավերները ներքին խնդիրների արդյունք են, Սարաֆյանը հարցրել է, թե ինչո՞ւ Հայաստանի իշխանությունը չի փորձում երկխոսության գնալ ընդդիմության հետ` լուծելու ներքին հարցերը: «Սերժ Սարգսյանը բավական տարօրինակ պատասխան տվեց, թե` ես հասկանում եմ, որ սփյուռքահայության անունից եք խոսում, բայց ինչի՞ եք Հայաստանի ժողովրդի անունից խոսում` հորդորելով առաջ անցնել եւ չուշացնել օրակարգը», - մեզ հետ զրույցում պատմեց ՍԴՀԿ ատենապետը:

Ս.Սարգսյանը սփյուռքահայերին նաեւ հայտարարել է, որ Հայաստանը հիմք չունի հողեր ուզելու Թուրքիայից: «Այդ դեպքում ինչո՞ւ ՀՀ իշխանությունները 10 տարի Ցեղասպանությունը դարձրին արտաքին քաղաքականության ակտիվ օրակարգի հարց», - հարց է ուղղել Սարաֆյանը: «Ես կարծում եմ, պետք է ճիշտ խոսենք», - հայտարարել է Սարգսյանը` շարունակելով, թե Ցեղասպանությունը արտաքին քաղաքականության օրակարգում է եղել 90-ական թվականներից ու ինքն էլ անձամբ քվեարկել է այդ հարցի օգտին: Թեւերս պարոն Սարգսյանը խառնել է 90-ին Անկախության հռչակագրում Ցեղասպանության հարցի ներգրավումը եւ արտաքին քաղաքականության օրակարգ մտցնելը, որը եղավ 98-ին միայն:

Երեք ավանդական կուսակցությունները` ՀՅԴ-ն, ՍԴՀԿ-ն եւ ՀՌԱԿ-ը, ինչպես եւ նախապես հայտարարել էին, չեն մասնակցել հանդիպումից հետո Ս.Սարգսյանի հետ ճաշին: Ավելին` հանդիպումը չի փարատել նրանց մտահոգությունները եւ չի գոհացրել ամերիկահայերին: «Ընդհանուր առմամբ, կարելի է ասել, մի քիչ անիմաստ հանդիպում էր: Տպավորությունն այն է, որ Ս.Սարգսյանը եկել էր` ասելու համար, թե, այո, հանդիպեցի Սփյուռքի հետ, լսեցի նրանց: Ընդամենը այդքանը», - մեզ հետ զրույցում ասաց Սարաֆյանը:
http://www.zhamanak.com/article/12942/

Սերժը մազապուրծ է եղել ֆրանսահայերից

Սերժ Սարգսյանի համահայկական ուղեւորությունը սկսվել է նրա դեմ կազմակերպված բողոքի ցույցերով։
Սարգսյանի առաջին կանգառը Փարիզում էր, եւ, ինչպես տեղեկացրել էինք երեկ, նրան Փարիզում այնքան էլ հաճելի անակնկալ չէր սպասվում։ Փարիզի կենտրոնում` Կոմիտասի արձանի մոտ, տեղի է ունեցել բազմամարդ եւ խիստ ագրեսիվ ցույց, որի ընթացքում ոստիկանությունը ուժ է կիրառել եւ բռնություններ գործադրել հայերի հանդեպ. ըստ ֆրանսիական մամուլի, կան ձերբակալվածներ։ «Դու ընտրված նախագահ չես», «Ոչ» եւ այլ ցուցապաստառներով ֆրանսահայերը սպասել են Սերժ Սարգսյանի գալուստին։ Ըստ օրակարգի, Ֆրանսիայի ժամանակով ժամը 14-ին Սերժ Սարգսյանը պետք է ծաղկեպսակ դներ Կոմիտասի արձանի մոտ։ Հետո, ինչպես փոխանցեցին մեզ Փարիզից, հայտարարվել է, թե Սարգսյանը կգա ժամը 15-ին։ Բայց, ինչպես փոխանցեցին մեզ Փարիզից, մինչ այդ Ֆրանսիայում Հայաստանի դեսպանատունը ոստիկանություն է կանչել։ Ոստիկանները շրջապատել են ցուցարարներին եւ հրահանգել` չվանկարկել ու իջեցնել պաստառները։ Ոստիկանները սկսել են մարդկանց հրելով հեռացնել Կոմիտասի արձանի մոտից։ Հրմշտոցի ընթացքում ոստիկանները հասցրել են պատառոտել են ցուցարարների շորերը, քաշքշել անգամ տարեցներին, իսկ տարիքավոր մի կնոջ Կոմիտասի արձանի մոտից քարշ տալով են հեռացրել։ Ոստիկանությունը, ինչպես փոխանցում են մեզ Փարիզից, կարողացել է բռնի ուժով Կոմիտասի արձանի մոտից հեռու տանել ցուցարարների մի մասին։ Ինչպես մեզ պատմեց ցույցի մասնակիցներից ֆրանսահայ Ժորժ (Խաչատուր) Դուդակյանը, Սերժ Սարգսյանը Կոմիտասի արձանի մոտ հայտնվել է մոտ 2 ժամ ուշացումով եւ փորձել ուղղել արձանի մոտ արդեն դրված ծաղկեպսակի ժապավենը։ Սարգսյանի հայտնվելուն պես մարդիկ սկսել են սուլել, վանկարկել «դավաճան» եւ սեռական բնույթի հայհոյանքներ տեղալ Սերժ Սարգսյանի հասցեին։ Ըստ Դուդակյանի, Սերժ Սարգսյանը ընդամենը մի 2 րոպե է մնացել Կոմիտասի արձանի մոտ։ Նա մի կերպ մազապուրծ է եղել ֆրանսահայերի ձեռքից։ Ըստ Դուդակյանի, քաշքշոցի ու ծեծուջարդի արդյունքում կան նաեւ վիրավորվածներ։ «Ես մտածում եմ, որ ոստիկանությունը վախենում էր, թե Սերժ Սարգսյանին մի բան կանեն, վախենում էին նրա անվտանգության համար»,- ասում էր Ժորժ Դուդակյանը։ Ի դեպ, այն վայրը, որտեղ Սերժ Սարգսյանը պետք է դահլիճային հանդիպում ունենար ֆրանսահայերի հետ, մինչեւ վերջ ցուցարարներից գաղտնի է պահվել։ Հիշեցնենք, որ երբ մի քանի ֆրանսահայեր Ֆրանսիայում ՀՀ դեսպանատնից փորձել էին ճշտել հանդիպման տեղը եւ ցանկություն հայտնել մասնակցելու հանդիպմանը, Հայաստանի դեսպան Վիգեն Չիթեչյանը նրանց ասել էր, թե տեղը չգիտի, եւ հայտնել, որ հանդիպման մասնակիցների ցուցակը կազմվել է Երեւանում։ Ինչպես տեղեկացրել էինք երեկ, ըստ ֆրանսիայի մեր աղբյուրների, Սերժ Սարգսյանի հետ հանդիպմանը մասնակցելու էին ընդամենը 25 ֆրանսահայեր, մնացածը բերվելու էին այլ երկրներից։ Ավելի ուշ, Փարիզից մեզ տեղեկություն հասավ, որ ցուցարարները ճշտել են այն վայրը, որտեղ Սերժ Սարգսյանը դահլիճային հանդիպում էր ունենալու ֆրանսահայերի հետ։ Ցուցարարները մեզ փոխանցեցին, որ շարժվում են դեպի այդ վայրը։ Ըստ օրակարգի, Երեւանի ժամանակով ժամը 23-ին նախատեսված էր Սերժ Սարգսյանի հանդիպումը ֆրանսահայ լրագրողների հետ, սակայն նրանց նախօրոք զգուշացրած են եղել, որ ասուլիսի ժամանակ հնչելու է ընդամենը 4 հարց։ Թե ինչպես է ավարտվել Սերժ Սարգսյանի դահլիճային հանդիպումը, կեսգիշերին դեռ հայտնի չէր։ Մեր տեղեկություններով, Սերժ Սարգսյանին նման անակնկալներ են սպասվում նաեւ Բեյրութում եւ Լոս Անջելեսում։ Ըստ որոշ տեղեկությունների, այս համայնքներում սպասվում են շատ ավելի մեծ բողոքի ցույցեր։ Ավելին, երեկ արդեն Ամերիկայի Արեւմտյան շրջանի 3 ավանդական կուսակցությունները` ՍԴՀԿ-ն, ՀՅԴ-ն եւ ՌԱԿ-ը, շատ կոշտ հայտարարություն են տարածել Սերժ Սարգսյանի` հոկտեմբերի 4-ին Լոս Անջելես կայանալիք այցի առիթով։ «Սերժ Սարգսյանի` սփյուռքյան կարեւոր գաղթօջախներ այցելելու եւ Հայաստան-Թուրքիա դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման ու զարգացման ուղղությամբ նախաստորագրված զույգ արձանագրությունների կապակցությամբ` հայ համայնքների ներկայացուցիչների հետ հանդիպելու եւ խորհրդակցելու նախաձեռնությունը համարում ենք ուշացած եւ ժամանակավրեպ».- նշվում է հայտարարության մեջ։ Նշվում է նաեւ, որ Սերժ Սարգսյանի նախաձեռնությունը կարող էր ողջունելի լինել, եթե կատարվեր արձանագրությունների նախաստորագրումից առաջ, եւ «ոչ թե այդ որոշումն ու վճիռը կայացնելուց հետո միայն` բոլորովին ձեւական բնույթ տալով դրան եւ այն ծառայեցնելով քարոզչական նպատակներին, ինչը ծայրաստիճան վիրավորական է համայն հայության համար»։ Ուստի, 3 կուսակցությունները հայտարարում են. «Այս պայմանների տակ, ի տես նախագահի կողմից ազգավնաս փաստաթղթի տակ ստորագրելու անհասկանալի ու դատապարտելի աճպարարանքին, մեր վիրավորանքը չենք կարող թաքցնել եւ մեր ժողովրդի սեւ թվականի նախօրեին չենք կարող մասնակցել նախագահի պատվին կազմակերպված հանդիսավոր որեւէ միջոցառման, որը միայն ու միայն նվիրագործում է մեր պատմության, մեր նահատակների հիշատակը, մեր ազգային արժանապատվության ու հավաքական համոզմունքների դեմ նետված արհամարհանքն ու նսեմացնում մեր ազգային պահանջատիրական պայքարը».- այսպես է ավարտվում հայտարարությունը։ Ավանդական 3 կուսակցությունները պատրաստվում են Սերժ Սարգսյանին փոխանցել Հայաստան-Թուրքիա արձանագրություններին արմատապես հակադրվելու իրենց հիմնավորումները։ Հ.Գ. Նշենք, որ Սերժ Սարգսյանի համահայկական ուղեւորությանը մասնակցում են Սահմանադրական դատարանի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը, սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանը, Սերժ Սարգսյանի հատուկ հանձնարարություններով դեսպան Արկադի Ղուկասյանը։
http://www.armtimes.com/854