Realpolitik ծրագրի հյուրն է Լյուդմիլա Սարգսյանը

Ժողովուրդը պետք է ապագա տեսնի իր երկրում

«Առաջին լրատվական»-ի Real Politik հաղորդաշարի հյուրն է ՍԴՀԿ ատենապետ, ՀԱԿ անդամ Լյուդմիլա Սարգսյանը:

- Մենք արդեն նախընտրական տարում ենք գտնվում, և վստահ եմ, որ առաջիկայում զարգացումները բավական թեժ են լինելու խորհրդարանական ընտրություններում հնարավորինս շատ ձայներ ունենալու համար. ակնհայտ է, որ իշխանությունը բավական մեծ սպեկտրով մտնելու է ընտրապայքարի մեջ, և ընդդիմությունն էլ կարծես բավական մեծ եռանդով պատրաստվում է ընտրությունների: Դուք 2007 թվականին ընտրություններին մասնակցել եք որպես առանձին քաղաքական ուժ, այժմ ՀԱԿ անդամ եք և ՀԱԿ-ի կազմում նոր համարումով, նոր հանգամանքով եք մասնակցելու: Ի՞նչ տարբերություն կա 2007 և 2012 թվականների իրավիճակների միջև:  Ինչպե՞ս եք գնահատում երկրի վիճակը, քաղաքական ուժերի  նախնական ելման այն դրությունը, որում հիմա գտնվում ենք և ի՞նչ դրական միտումներ կան:

- Թեժ կարելի է գնահատել մյուս քաղաքական ուժերի համար, որոնք մտնում են ընտրական գործընթացների մեջ, իսկ ՀԱԿ-ի համար թեժ է եղել ամբողջ 5 տարին: Մենք չենք դադարեցրել մեր պայքարը, բայց բնականաբար հասնելով նախընտրական շրջանին՝ ակնկալում ենք նաև դեռ փետրվարին հանրահավաքային գործընթացների արդյունքում նորագույն ալիք բարձրացնել և ակնկալում ենք, որ կարող ենք կանխել հերթական խորհրդարանական ընտրությունները՝ անցկացնելով նախագահական ընտրություններ, որովհետև մեր կարգախոսը չի փոխվել, և մենք մեր նպատակներից հետ չենք կանգնել, միանշանակ պահանջելու ենք Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը: Դրան հասնելու միակ ճանապարհը ժողովրդի ակտիվ մասնակցությունն է, իսկ ակտիվ մասնակցություն ակնկալում ենք, որովհետև շատ լավ գիտենք բարոյահոգեբանական այն վիճակը, որը տիրում է երկրում:

- Չե՞ք կարծում, որ խորհրդարան անցնելու հիմնական խնդիրը կարող է տուժել՝ Սերժ Սարգսյանի հրաժարականի պահանջը ներկայացնելու դեպքում: Ի վերջո, առաջիկայում նաև ծրագրերի պայքար է լինելու` նախընտրական խոստումների, ժողովրդի հետ ինտենսիվ աշխատանքի շրջան է լինելու, և քաղաքական այլ ուժեր կարող են օգտվել ՀԱԿ-ի ընտրած հիմնական մարտավարությունից՝ այս ընտրություններն օգտագործել Սերժ Սարգսյանին տապալելու համար, և արդյունքում շահեն նաև այն քաղաքական ուժերը, որոնք հավակնում են ՀԱԿ-ի ձայներին:

- Ես չեմ կարծում, որ հատուկ քարոզչություն է պետք անել, որպեսզի ժողովրդին կարողանանք համոզել, թե որ քաղաքական ուժը ինչ նպատակներ է հետապնդում այս երկրում և կոնկրետ ծրագրեր ներկայացվեն: Մենք մեր ծրագրերը ներկայացրել ենք նաև տնտեսական ծրագրի տեսքով: Ես կարծում եմ, որ Հայաստանում չկա մի մարդ, որը կասկածում է, որ ՀԱԿ-ը իրոք Հայաստանում պայքարում է անօրինականության դեմ: Մենք այս իշխանություններից ունենք մի պահանջ` լեգիտիմ իշխանության ձևավորում, որը շուրջ 5 տարի մենք չունենք: Հետևաբար մեր առաջնային նպատակը կար և շարունակում է մնալ Հայաստանում օրինակարգ իշխանության հաստատումը, և հատուկ լոզունգներ պետք չեն, որպեսզի ժողովրդին համոզենք, որ նրա ներկայությունը, նրա կարևորությունը առաջնային է: Ժղովուրդը իր ակտիվ մասնակցությամբ և արդարացի դժգոհություններով կարող է տեղից շարժել գործընթացը և հասնել այդ նպատակին:

- Տիկին Սարգսյան, քաղաքական դաշտում ի՞նչ նոր տեխնոլոգիաներ, ի՞նչ կարգախոսներ է պատրաստվում ներմուծել ՀԱԿ-ը, որ կարողանա խորհրդարանի ընտրությունների շեմին նոր զանգվածներ ընդգրկել կամ վերադարձնել այն զանգվածներին, որոնք այս ընթացքում իրենց դերակատարությունը պասիվացրել են:

- Բավականաչափ տեխնոլոգիաներ կան, որ կարելի է կիրառել, բայց ես կարծում եմ, որ նման տեխնոլոգիաների կարիք չենք ունենալու: Երկրում վիճակը այնքան ծանր է, որ ոչ միայն նպաստելու է համախմբման, այլև ժողովրդին մղելու է ակտիվության: ՀԱԿ-ը մի խնդիր ունի. անկեղծ լինել ժողովրդի հետ, որը մենք միշտ արել ենք: Միգուցե ինչ-որ պահի, շատերի կարծիքով, հանրահավաքային գործընթացներում ժողովրդի քանակը ինչ-որ չափով նվազեց, բայց մենք պետք է նաև հասկանանք, որ 4-5 տարի ժողովուրդը չի կարող այն նույն ակտիվությամբ մասնակցել հանրահավաքային գործընթացներին, որը ակնկալում են քաղաքական ուժերը: Հետևաբար շատ նորմալ եմ համարում, որ ինչ-որ մի շրջան մարդկանց մի քանակ մի փոքր պասիվացավ, բայց նաև հասկանանք, որ շատ հանրահավաքներ մարդիկ ուղղակի առցանց դիտում էին: Հետևաբար ես համարում եմ, որ մենք ընդհանրապես չենք կորցրել մարդկանց քանակը, և անհրաժեշտ պահին,- իսկ այդ պահը արդեն հասունացել է,- այդ նույն մարդիկ, նաև գիտակցելով իրենց կարևորությունը, որի շուրջ մենք շուրջ 4 տարի աշխատել ենք, որ կարողանանք ձևավորել քաղաքացիական հասարակություն, կգան հրապարակ: Ես վստահ եմ, որ փետրվարյան հանրահավաքային շարքի ժամանակ մենք ունենալու ենք բազմահազարանոց հանրահավաքներ և օր օրի աճող մարդկանց քանակ: Բնականաբար, պետք է փորձենք դրա արդյունքում պարտադրել Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը:

- Ակնհայտ է, որ իշխանությունը հիմնականում երկու խաղացողներով է մտնելու ընտրական գործընթացների մեջ, և դրանցից մեկը` ԲՀԿ-ն, հավակնելու է ընդդիմության ձայներին և բնականաբար այստեղ լուրջ խնդիր է առաջացնելու և՛ վարչական, և՛ ֆինանսական առումով: Ակնհայտ է, որ չքավոր խավը, որի նկատմամբ ԲՀԿ-ն հատուկ վերաբերմունք ունի, մշտապես բողոքավոր զանգված է եղել, և պայքարը գնալու է հատկապես  չկողմնորոշված զանգվածների համար, որոնք նաև այս ընտրություններին էապես փոխելու են իրերի դրությունը և քվեների հարաբերակցությունը: Ինչպե՞ս եք պատրաստվում պայքարել:

- Նշեմ, որ ԲՀԿ-ն չի կարող ակնկալել իրական ընդդիմության քվեները, որովհետև ԲՀԿ-ն առ այսօր շարունակում է մնալ կոալիցիայի կազմում, որից դուրս գալու մասին պաշտոնապես չի հայտարարել, հետևաբար ԲՀԿ-ն չի կարող դիտարկվել հասարակության մեջ որպես ընդդիմադիր կուսակցություն, ուստի ընդդիմությունից ԲՀԿ-ն չի կարող ձայն տանել: Այո՛, խնդիր է, որ չունևոր հատվածի նկատմամբ ԲՀԿ-ն ռևերանսներ է անում և ինչ-որ ձևով փորձում է, ունենալով ֆինանսական մեծ միջոցներ, ինչ-որ հարցեր լուծել նրանց համար, բայց դա ևս դիտարկվում է որպես ընտրակաշառք, և ես շատ ուրախ կլինեի, որ ԲՀԿ-ն այս շրջանում զերծ մնար նման «բարեգործություններից»: Հանրահավաքային գործընթացի զարգացումների արդյունքում այդ չունևոր հատվածը ևս հայտնվելու է հանրահավաքներում, փողոցներում, հատկապես, որ նա շատ ավելի ընչազուրկ է, և վիրավորանքը` ավելի մեծ: Չկա վստահություն իշխանությունների նկատմամբ, և դրանով է նաև պայմանավորված բարոյահոգեբանական ծանրագույն վիճակը, որը այսօր կա Հայաստանում: Մարդը այս երկրում ապագա չի տեսնում, նույնիսկ՝ այդ չունևոր հատվածը, որ սովորաբար փորձում է ստանդարտ մտածելակերպով առաջնորդվել, նա ևս ստիպված է մտածել վաղվա օրվա մասին:

- Տիկին Սարգսյան Սերժ Սարգսյանը իր ամանորյա ուղերձում օգնություն էր խնդրում հասարակությունից, ժողովրդից, իսկ ԱԺ փոխխոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը օրերս ասում էր, որ ՀՀԿ-ն ամեն գնով իշխանությունը պահելու խնդիր չի դրել այս ընտրություններում: Որքա՞ն  անկեղծ եք համարում այս նոր հռետորաբանությունը, նոր որակի խոսքը, ումի՞ց էր օգնություն խնդրում Սերժ Սարգսյանը և ինչի՞ համար էր խնդրում, և Շարմազանովի խոսքը, ի վերջո, որքանո՞վ կարող է անկեղծ լինել: Ի՞նչ եք կարծում, իշխանությունը պատրա՞ստ է ընդդիմություն լինել:

- Միանշանակ ո՛չ: Ընդդիմությունն այնքան միամիտ չէ, որ հավատա իշխանության նմանատիպ արտահայտություններին, խոսքերին, քանի որ իշխանության մեջ շարունակում են մնալ նույն մարդիկ, ովքեր ուզուրպացրեցին իշխանությունը, հետևաբար նրանք վերարտադրության խնդիր ունեն և նորից հույս ունեն, որ կարող են ժողովրդին մոլորության մեջ գցել: Իրոք հասկանալի չէ, թե օգնությունը Սերժ Սարգսյանը ումից է խնդրում, բայց այսօր չկա միամիտ մարդ, որ չհասկանա գործող վարչախմբի իրական նպատակը, հետևաբար ոչ մի անկեղծություն չկա այդ խոսքերի մեջ: Իրոք հասկանալի չէ, թե օգնությունը Սերժ Սարգսյանն ումից է խնդրում: Չեմ բացառում, որ դա որոշակի մեսիջ է պարունակում քաղաքական ուժերին, բայց պարզ չէ, թե ում է ուղղված մեսիջը: Օգնություն խնդրելուց առաջ պետք էր 4 տարի ժողովրդին ծառայել: Այսօր մի ամբողջ ժողովուրդ ծառայեցվում է քրեաօլիգարխիկ համակարգին, ծառայեցվում է Սերժ Սարգսյանին, ծառայեցվում է կառավարությանը: Եթե կառավարությունը հայտարարում է, որ իրենց ցուցանիշներով Հայաստանում 30 տոկոս աղքատություն կա, դա նշանակում է` ամեն երրորդ մարդը աղքատ է: Դեռևս կոալիցիոն կառավարության ձևավորման ժամանակ ինչ խոստումներ էին տալիս և աղքատության շեմը ինչքան էին իջեցնելու` 10.2 տոկոս, իսկ ծայրահեղ աղքատությունը` 1.6 տոկոս: Այսօր ի՞նչ ցուցանիշներ ունենք` 30 տոկոս աղքատություն և 15 տոկոս ծայրահեղ աղքատություն, այսինքն` ինչպե՞ս կարելի է վստահել մարդկանց, որոնք խոստանում են մի բան և հեռու գնում խոստումներից:

- Չի բացառվում, որ իշխանության ձեռքին ավելի մեծ հնարավորություններ են բացվում` ավելի շատ ձայներ կորզելու, հենց ընտրակաշառքի օգնությանը դիմելու իմաստով, այսինքն` որքան աղքատությունը շատ լինի, այնքան ավելի մատչելի կլինի ձայներ գնելու հնարավորությունը, և հնարավոր կլինի այդ բիրտ մեթոդներով հասնել հաջողության ու հաղթանակի:

- Ես կարծում եմ, որ ամեն մի իշխանության հնարավորությունները նախընտրական շրջանում շատ ավելի մեծ են լինում, քան մեկ այլ քաղաքական ուժինը: Դա նրանց վարչական ռեսուրսներն են, սովորաբար դա մեր երկրում օգտագործվում է, որը նույնպես անընդունելի է, որովհետև հավասար մեկնարկային պայմաններ չեն ստեղծվում, և Հայաստանում  այդ հնարավորությունը իշխանությունը միշտ ունենում է: Աղքատ հատվածը հիմնականում օգտվում է հեռուստատեսությունից և լսում այն, ինչ այնտեղ մատուցվում է իրեն: Եթե իրականում Սերժ Սարգսյանը քաղաքական կամք դրսևորի և փորձի արդար ու թափանցիկ ընտրություններ անցկացնել` ՀՀԿ-ն 3 տոկոս ձայնից ավելի հավաքելու հնարավորություն չունի, հետևաբար ի սկզբանե հակված եմ մտածելու, որ հերթական ընտրությունները պետք է ամեն գնով փորձեն կեղծել: Հետևություն անելով` կարծում եմ, որ մյուս քաղաքական ուժերը, որոնք ներկայացված չեն կոալիցիայում, և որոնք իրոք խնդիր ունեն Ազգային ժողով մտնելու և ընդհանրապես Հայաստանում բարեփոխումների իրականացման ծրագրերին մասնակցելու, պետք է մի կողմ դնեն իրենց բոլոր քաղաքական ամբիցիաները և փորձեն համախմբվել: ՀԱԿ-ը նման առաջարկություն հնչեցրել է, և այսօր էլ մենք պատրաստ ենք այդ համախմբման գործընթացում առանցքային դերակատարություն ունենալ:

- Հավատո՞ւմ եք այդպիսի համագործակցության:

- Ուզում եմ հավատալ, որովհետև առողջ բանականությունը հուշում է, որ միայն այդ դեպքում  ժողովուրդը կարող է հաղթանակ գրանցել ընտրությունների ժամանակ և վստահ լինել, որ իր քվեն տեղ է հասնում, այլ պարագայում երկիրը զրկվում է ապագայից, և հերթական կեղծված ընտրությունները հնարավորություն չեն ընձեռելու մեր երկրին, որ արտաքին մարտահրավերներին կարողանանք դիմակայել, կարողանանք զարգացնել տնտեսությունը, կարողանանք մեր ժողովրդին մեր երկրում պահել: Եթե մի մեծ հատված արդեն իսկ լքել է երկիրը, մյուս հատվածը արդեն ճամպրուկները պատրաստ սպասում է ընտրություններին, որ արդունքները տեսնելով` որոշում կայացնի` մնա՞ այս երկրում, թե՞ ընդմիշտ հեռանա: Դա արդեն մեր ազգային դժբախտությունն է, հետևաբար ամեն ինչ պետք է անել, որ ժողովուրդը դուրս գա ապատիայից և ապագա տեսնի այս երկրում, հակառակ դեպքում մենք երկիրն էլ ենք կորցնելու: Դա ազգային անվտանգության հարց է:

- Արտաքին ուժերի մասնակցության աստիճանը առաջիկա ընտրություններում ինչպե՞ս եք գնահատում, եթե համեմատեք նախորդ ընտրությունների հետ:

 - Նախորդ խորհրդարանական ընտրությունների մասով չեմ կարող ասել, թե արտաքին ուժերը ինչ ազդեցություն են ունեցել. մենք մասնակցություն ունեցել ենք, բայց շատ լավ հասկանում էինք` քանի որ միասնական ընդդիմություն չկար, միասնական պայքար չէր դրսևորվում վարչախմբի դեմ, և բնականաբար, արդյունքներ չգրանցվեցին: Այսօր  կա հզոր ընդդիմություն: Այսօր կա ՀԱԿ, որտեղ միավորվել են 18 և ավել կուսակցություններ, հասարակական կազմակերպություններ և ժողովրդի մի մեծ հատված, որը Կոնգրեսի համակիրն է: Ակնկալում եմ, որ էլի կլինեն քաղաքական ուժեր, որ կփորձեն համագործակցել` չանդամագրվելով ՀԱԿ-ին, որովհետև մենք խնդիր ենք լուծելու, որը ոչ միայն մեր և մյուս քաղաքական ուժերի համար է, այլև հենց ժողովրդի համար: Հետևաբար բոլոր այն քաղաքական ուժերը, որոնք իրենց ազգային ուժեր են համարում, որոնք հասկանում են, որ ոչնչանալու են չմիավորվելու պարագայում, կփորձեն համագործակցել: Այո՛, շատ քաղաքական ուժեր իրոք կոչնչանան, որովհետև այլևս հնարավորություն չեն ունենա պայքարելու և կայանալու: Արտաքին ազդեցության մասով բնական է, որ պետք է փորձեն ինչ-որ ձևով միջամտել, նրանք էլ ունեն իրենց կողմից նախընտրելի քաղաքական ուժեր, և չեմ բացառում, որ պետք է փորձեն միջամտել, բայց հույս ունեմ, որ ամեն դեպքում ժողովրդի ակտիվ մասնակցությունն է, որ լուծում է տալու այդ հարցին, իսկ արտաքին ուժերի միջամտությունը կամ պասիվ դիրքորոշումը կարևոր չէ, երբ ժողովուրդը ակտիվ պայքար է մղում: Ես կգերադասեի, որ արտաքին ուժերը ընդամենը մեզ չխանգարեին: Նրանց օգնության կարիքը մենք չենք զգում:

 - Չե՞ք կարծում, որ այս ընտրություններում խորհրդարանում տեղեր ունենալուց հետո, այլ նախընտրական դաշինքների նման Կոնգրեսը ևս կդադարի որպես Կոնգրես գոյություն ունենալ, և դա էապես կդժվարացնի 2013 թվականին Կոնգրեսում հավաքված քաղաքական ուժերի հիմնական անելիքը:

- 4 տարիների ընթացքում ՀԱԿ-ին ադամագրված  քաղաքական ուժերի միասնականությունը պահպանվել է: Մենք կոնկրետ նպատակ ունենք: ՀԱԿ-ում անդամագրված բոլոր քաղաքական ուժերը շատ լավ գիտակցում են, որ միայն խորհրդարանական ընտրություններով խնդիր չի լուծվում, և նախագահական ընտրություններին հասնելու համար մենք պետք է կարողանանք պահպանել մեր միասնականությունը, որ ժողովուրդը հավատա իր ընտրած քաղաքական ուժին: